Kỹ thuật trồng và chăm sóc sầu riêng

Trồng và chăm sóc sầu riêng đúng kỹ thuật là một trong những vấn đề nan giải của nhiều nhà nông khi mới bắt đầu thử sức với cây sầu riêng. Trong đó, giai đoạn chuẩn bị, chọn giống và chăm sóc ban đầu đóng vai trò quan trọng để cây thích nghi và phát triển ổn định trong môi trường sống mới. Bài viết sau đây, XANHome sẽ cùng bạn tìm hiểu những điều kiện cần và đủ để trồng và chăm sóc cây sầu riêng.

Chuẩn bị vườn đất phù hợp với cây sầu riêng

1. Dọn vệ sinh
   Đặc tính của cây sầu riêng là thích sinh trưởng trên những mô đất cao. Do đó dọn dẹp cỏ dại là việc cần làm đầu tiên để chuẩn bị cho vụ mùa mới. Cỏ dại phát sinh nhiều sẽ là nơi ẩn nấp lý tưởng cho nhiều loại nấm bệnh, công trùng gây hại. Vườn được dọn vệ sinh cũng sẽ làm giảm sự hao hụt chất dinh dưỡng vì cỏ dại tranh dinh dưỡng từ đất và phân bón với cây sầu riêng.
   Bên cạnh đó, cắt cỏ vườn cũng góp phần cải tạo khuôn viên thông thoáng, thoát nước tốt trong ngày mưa lũ và chống xói mòn giúp giữ độ phì nhiêu cho đất. Mặc khác, trong giai đoạn cây nhỏ, bà con có thể trồng xen canh các loại cây họ đậu để giảm cỏ dại, tăng mùn cho đất và cải thiện thu nhập gia đình. Tuy nhiên, cần đảm bảo khoảng cách trồng để đạt hiệu quả tốt nhất.
2. Xử lý đất
   Cải tạo đất là bước không thể bỏ qua trong qui trình trồng sầu riêng. Cách tốt nhất là bón vôi và kết hợp sử dụng phân trùn quế để cải tạo đất. Phương pháp này vừa cung cấp dưỡng chất calci cho cây, vừa có tác dụng khử độc, tăng pH đất, khử mặn và ngăn sự suy thoái của đất. Là bước tạo điều kiện để phân hữu cơ, vô cơ và thuốc diệt cỏ phát huy hiệu lực hiệu quả nhất.
   Để khắc phục những khu vực đất mặn có phèn. Nên bón vôi bột (CaO) để rửa mặn. Nếu đất mặn nhưng không nhiễm phèn thì có thể sử dụng thạch cao (CaSO4) rải đều trên đất liền. Sau đó tưới một lượng nước ngọt vừa đủ để rửa mặn còn trên luống.
   Khoảng 15 – 20 ngày sau lại tiếp tục bón phân trùn quế để cải tạo đất thêm tơi xốp. Điều này sẽ giúp trồng sầu riêng đạt hiệu quả cao. Vì phục hồi và giúp các loại vi khuẩn có lợi trong đất phát triển, làm phân hữu cơ phân giải nhanh hơn, hạn chế sự rửa trôi chất mùn.
   Với các loại phân trùn quế khác nhau trên thị trường. Bà con có thể cân nhắc sử dụng Phân trùn quế XANHome. Đây là loại phân hữu cơ từ tự nhiên 100%, an toàn thân thiện với môi trường. Và phù hợp sử dụng cho các vườn cây ăn trái, trang trại nông sản xuất khẩu, đã đạt các tiêu chuẩn chứng nhận VIETGAP, GLOBALGAP, chứng nhận hữu cơ,…
3. Đào hố và bón bón lót
   Cây sầu riêng cần một lượng dinh dưỡng vừa phải để từ từ hấp thụ trong quá trình thay đổi môi trường sống. Vì vậy bước đào hố và bón lót là hết sức quan trọng.
   Hố trồng cây con thường được đào vào các tháng mùa khô (tháng 4-5). Với kích thước lớn hơn bầu cây một chút (theo tiêu chuẩn 60x60x60 cm). Đất cần được xử lý tơi xốp, giàu dinh dưỡng và độ pH ổn định trong khoảng 5,5 – 6,5. Khoảng cách của mỗi hố nên duy trì từ 8 – 12m. Với khoảng cách này, cây sẽ có đủ không gian phát triển tốt nhất.
   Các hố được bón lót trước khi đặt bầu cây sầu riêng từ 20 – 30 ngày, lượng phân bón được phân chia trong 1 hố gồm:
   • 1kg phân hữu cơ (phân chuồng hoai mục)
   • 0,2kg phân NPK (16-16-8 hoặc 20-15-15) và 0,5kg phân super
   • Phân bón lót được khuyên dùng kết hợp các loại thuốc có thể trừ kiến, gián, mối,… bằng thuộc hoạt chất Imidacloprid (Confidor 200SL 0,1%, 0,5lít/hố) hoặc Diazinon (Diazan 50EC khoảng 50g/hố).
     
     

Chuẩn bị cây giống

Nhằm đáp ứng nhu cầu thị hiếu của người tiêu dùn, nhiều giống sầu riêng mới đã được tạo ra như sầu riêng RI6, sầu riêng thái, sầu riêng ruột đỏ,… Tùy vào điều kiện trồng và nhu cầu thị trường mà bà con nên lựa chọn các giống cây ghép (ghép mắt hoặc ghép cành) được bán sẵn tại những cơ sở cây giống uy tín. Bằng việc có được giống tốt, việc trồng sầu riêng cũng trở nên nhẹ nhàng vì cây được đảm bảo khoẻ mạnh, sinh trưởng và phát triển thuận lợi.

Đúc kết từ kinh nghiệm của nhiều nhà vườn, XANHome nhận thấy rằng nên chọn mua những cây sầu riêng ở độ tuổi xuất vườn từ 5-7 tháng, cây đã được huấn luyện thích nghi với ánh sáng hoàn toàn từ 10-15 ngày trước khi bán. Vị trí ghép phải được liền da (không bị sẹo) và tiếp hợp tốt. Cây có thân thẳng (cây cao khoảng 80cm, đường kính thân đạt 0,8cm trở lên). Có rễ phát triển tốt quanh bầu đất, có ít nhất 3 thân cành chắc khỏe và bầu đất đạt kích thước 15x30cm. Cây giống khỏe khi có đủ số lá từ ⅓ chiều cao của cành ghép đến đỉnh chồi, lá ngọn đã trưởng thành và xanh tốt.

Kỹ thuật trồng cây con

1. Trồng sầu riêng đúng thời điểm

Thích hợp nhất là trồng vào từ đầu mùa mưa đến giữa mùa mưa tức là từ tháng 5 đến tháng 8. Vào thời gian này cây sinh trưởng tốt khi có nước mưa, cũng giúp giảm công sức tưới nước và chi phí cho người trồng.

2. Loại đất trồng sầu riêng

Cây sầu riêng không quá kén đất nhưng chúng thích hợp được trồng trên các loại đất thịt pha cát, đất thịt, đất phù sa hay đất đỏ bazan. Tuy nhiên ở những vùng có đất phèn, đất mặn – úng hay đất sét thì không phù hợp để cây sầu riêng bén rễ và sẽ cho năng suất rất thấp. Do đó chọn đúng đất rất quan trọng.

Khu vườn lý tưởng cho sầu riêng là nơi có mạch nước ngầm trong đất từ 1 – 1,2m hoặc gần nguồn nước ngọt, nhằm đảm bảo luôn có đủ nước khi vào mùa khô, mùa nước mặn (khu vực đồng bằng sông Cửu Long). Mặt khác, việc phân chia và bố trí các rãnh thoát nước trong vườn trồng cũng góp phần hạn chế sự ngập úng gây thối rễ vào mùa mưa lớn.

Độ pH đất cần được duy trì trong khoảng 5,5 – 6,5 để hỗ trợ kìm hãm sự phát triển của nấm Phytophthora gây bệnh xì mủ thối rễ hại cây.

3. Cách đưa sầu riêng con xuống đất

Sau khi đã chọn được cây con khỏe mạnh và chuẩn bị đầy đủ. Thì tiến hành cách trồng sầu riêng con theo mất độ 70-100 cây/ha (mỗi cây cách nhau 10-12m). Các bước thực hiện như sau:

1. Trước tiên cần đảo phân bón lót trong hố thật đều từ trên xuống dưới và từ ngoài vào trong. Lượng phân bón nafy sẽ bổ sung dinh dưỡng cho cây sầu riêng trong giai đoạn thích nghi với môi trường sống mới.
2. Tùy vào kích thước bầu cây để chọn vị trí đặt cây sầu riêng vào bên trong hố. Chiều sâu cần được đảm bảo ở mức tối thiểu là 20cm.
3. Trước khi đặt bầu ươm vào hố đất cần dùng dao kéo tỉa bỏ rễ thừa và những phần lá bị hư dập, thối úng. Tiếp tục cắt đường dài ở đầu miệng túi bầu, nên thực hiện nhẹ nhàng để không làm vỡ bầu cây. Sau đó đặt cây vào hố trồng sao cho bầu cây cao hơn miệng hố từ 2 – 3cm, rồi tách bỏ lớp vỏ bầu khỏi bầu ươm.
4. Tiến hành phủ đất vào hố, phủ đất lên phần bầu nhô lên và nén chặt lại. Phần đất bên ngoài nên được phủ thấp hơn vị trí miệng bầu với chiều cao là 1 – 2cm. Cần tạo độ dốc cho mô cây để khi tưới nước không bị đọng nước ở rễ cây.
5. Khi bầu cây sầu riêng con đã được trồng cố định trên mô đất. Thì cắm cọc để giữ cây thêm vững chắc trước gió mưa. Nên lựa chọn những loại cọc được làm từ tre, nứa hoặc gỗ. Tùy vào kích thước thực tế của mỗi cây con để có sự cân đối về kích thước cọc chống hợp lý (chiều dài 1 – 2m và đường kính 2 – 3cm).
6. Tưới ẩm với áp lực nhẹ xung quanh mô đất mỗi ngày 1-2 lần vào buổi sáng và buổi chiều mát. Tránh tưới khi giữa trưa hoặc chiều tối (sẽ tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển).

4. Phủ gốc

Vì cây con vừa được trồng nên khả năng giữ nước còn kém, nên ngoài việc nên tưới nước thì cần sử dụng lá dừa khô, lá chuối để che nắng cho cây sẽ giúp hạn chế thoát nước qua lá. Bên cạnh đó, hãy sử dụng lá cây khô, rơm rạ, hoặt bạt che phủ gốc để giúp cho việc giữ ẩm cho cây con được hiệu quả hơn.

Chăm sóc cây con sau khi trồng

Giai đoạn cây con thích nghi và sinh trưởng trong môi trường mới rất cần lượng nước tùy theo thời tiết hay mùa vụ. Vào mùa khô, tần suất tưới nước từ 7 – 10 lần/ngày với lượng nước vừa đủ ẩm cho đất, đồng thời bố trí thêm rơm rạ, vỏ trấu,… quanh mô gốc để giữ ẩm.

Vào mùa mưa thì lượng nước tưới giảm xuống theo mức độ ngày mưa. Phải thiết kế hệ thống thoát nước hợp lý để tránh tình trạng ngập úng gây chết cây. Mỗi nhà vườn có thể sử dụng nhiều cách tưới tiêu khác nhau cho phù hợp với điều kiện địa hình và kinh tế như: sử dụng gầu tưới thủ công, dùng dây ống tưới mềm hoặc lắp đặt hệ thống tưới béc, tưới nhỏ giọt,…

Về ánh sáng, cây con hầu như đều không cần quá nhiều ánh sáng. Chúng thường thích sinh trưởng dưới bóng râm và không nên tiếp xúc ánh nắng trực tiếp quá nhiều. Vì nhiều nắng sẽ làm cây bị mất nước nhanh hơn.

Là loại cây đặc thù của xứ sở nhiệt đới, sầu riêng nước ta phát triển khá mạnh mẽ với điều kiện nhiệt độ lý tưởng từ 24 – 30 độ C. Tuy nhiên, một số loại sầu riêng có ngưỡng giới hạn nhiệt độ dưới 22 độ C. Khi môi trường trên 40 độ, cây sẽ bị hạn chế phát triển, cho trái không đạt yêu cầu và khả năng cây chết tăng cao.

Cách bón phân cho cây sầu riêng

Sầu riêng con khi vừa được chuyển từ bầu đất xuống vườn trồng cần thời gian để thích ứng với môi trường mới, khả năng hấp thụ và tìm kiếm dinh dưỡng của rễ trong giai đoạn đầu vẫn còn hạn chế. Vì vậy chỉ cần tưới nước giữ ẩm thường xuyên, đặc biệt là trong vòng 45 ngày đầu. Giai đoạn này chưa cần bón thêm phân.

Để cây nhanh chóng thích nghi và phát triển bộ rễ, bà con nên áp dụng kỹ thuật sau:

• Sau 3 – 5 ngày xuống cây: sử dụng các sản phẩm kích thích ra rễ để tưới hoặc phun qua lá. Không bón hay tưới phân bón tổng hợp (NPK) trong vòng 45 ngày sau trồng. Sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ mới, gây xót rễ, cháy rễ. Việc kích rễ được tiến hành kịp thời sẽ giúp cho sầu riêng con nhanh chóng thích nghi, hấp thu và chuyển hóa dinh dưỡng để đáp ứng nhu cầu nuôi cây, đi đọt.
• Sau 45 ngày trồng bà con có thể tiến hành bổ sung thêm các loại phân hữu cơ sinh học, Amino acid để cung cấp dinh dưỡng, tăng sức đề kháng cho cây trồng.
• Trong giai đoạn cây đi đọt, loại côn trùng gây hại phổ biến nhất là rầy xanh. Chúng chích hút khiến teo đọt, rụng lá hàng loạt. Vì vậy bà con cần phun phòng rầy xanh ngay khi cây bắt đầu ra mũi giáo.

Trồng cây chắn gió cho sầu riêng

Các loại cây có đặc tính sinh trưởng nhanh, tán lớn và có bộ rễ vững chắc như keo lai, xà cừ, tràm,… là những cây phù hợp để trồng để chắn gió và che bóng cho cây sầu riêng. Bà con có thể trồng xen kẽ hoặc trồng thành hàng xung quanh vườn để chắn các luồng gió mạnh làm gãy nhánh, bật gốc cây sầu riêng con. Ngoài ra, trồng xen canh các loại cây này còn tăng thêm nguồn kinh tế cho người trồng.

Các loại cây thường bị ký sinh bởi nấm phytophthora như đu đủ, ca cao, dứa,… sẽ tạo điều kiện cho nấm ký sinh gây hại cho cây sầu riêng. Vì vậy những loại cây này không phù hợp để trồng xen canh.

Tỉa cành & Tạo tán

Cây con nên được phát triển tự nhiên trong 6 – 8 tháng đầu. Sau khi chồi thân khoẻ mạnh, vươn thẳng và cây đạt chiều cao trên 2m thì tiến hành tỉa bỏ những cành ngang cách mô đất 0,8 – 1m để tạo sự thông thoát cho phần gốc. Nên loại bỏ các cành ốm yếu của gốc ghép, mộc thẳng. Mỗi một vị trí trên thân chỉ để 1 cành và các cành phân bổ đều các hướng. Theo hướng trồng thuần thì chỉ nên nuôi cành ngang cao hơn 1,5m và triệt ngọn khi cây đạt chiều cao 7 – 10m. Nếu trồng xen canh thì các cành ngang phải cao hơn ngọn cây bên dưới từ 1 – 2m. Mỗi phân tầng nên giữ lại 3 – 4 cành và giữa các cành cách nhau từ 40 – 60cm.

Một điều cần lưu ý khi chăm sóc sầu riêng là sau khi cắt cành đã tạo vết thương trên cây. Để tránh tình trạng thối úng, bị nấm tấn công thì cần quét vôi, bôi keo liền sẹo hoặc dùng băng keo, nilon quấn vết cắt lại.

XANHome hy vọng bài chia sẽ này sẽ mang lại nhiều thông tin có ích về cách trồng sầu riêng đúng kỹ thuật và chăm sóc sầu riêng sau trồng theo quy trình phù hợp nhất đến bà con. Nếu có bất cứ thắc mắc nào, bà con đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi. Chúc các bạn thành công!