Giới thiệu cây tràm bông vàng

Keo lá tràm hay tràm bông vàng tên khoa học là Acacia auriculiformis là một loài cây thuộc chi Keo (Acacia). Loài này mới nhập nội vào Việt Nam (thập kỷ 1960-1970), sau này người ta sử dụng rộng rãi tên gọi tràm bông vàng. Tràm bông vàng được phân bố tự nhiên ở vùng Indonesia và Papua New Guinea. Hiện tại được trồng rộng rãi tại nhiều quốc gia ở vùng nhiệt đới.

Đặc điểm cây tràm bông vàng

Tràm bông vàng là cây gỗ lớn, chiều cao có thể đạt tới 30m, đường kính thân lên tới 60cm. Loài cây này phân cành thấp, tán rộng, vỏ cây có rạn dọc, màu nâu xám. Lá cây là lá giả, do lá thật bị tiêu giảm, bộ phận quang hợp là lá giả, được biến thái từ cuống cấp 1, quan sát kỹ có thể thấy dấu vết của tuyến hình chậu còn ở cuối lá giả. Lá có hình dạng cong lưỡi liềm, kích thước lá giả rộng 3 – 4 cm, dài 6 – 13 cm, trên lá giả có khoảng 3 gân dạng song song, ở cuối lá có 1 tuyến hình chậu. Hoa có dạng bông đuôi sóc, tràng hoa màu vàng. Quả dạng đậu xoắn, hạt màu đen, có rốn hạt khá dài màu vàng như màu của tràng hoa.

Tràm bông vàng là thực vật quen sống ở nơi có khí hậu nóng, với khả năng chịu hạn tốt tuy nhiên chịu rét lại kém. Nhiệt độ trung bình cho cây phát triển là 24 độ với lượng mưa 2.000-5.000mm hàng năm. Cây mọc tốt trên đất có độ dày trung bình, thoát nước khá tốt, độ pH gần trung tính, hơi chua.

Ứng dụng của cây keo lá tràm trong đời sống

Tràm bông vàng là loài cây thuộc họ đậu, ở rễ có nốt sần ký sinh chứa vi khuẩn nốt rễ có tác dụng tổng hợp đạm tự do, cải tạo môi trường đất, chống xói mòn. Khối lượng vật rơi rụng của tràm bông vàng hàng năm cũng rất cao, cây thường được dùng nhiều trong cải tạo đất sản xuất lâm nghiệp. Nhờ đặc điểm sinh trường khá nhanh và thích nghi rộng, nên keo lá tràm nhanh chóng trở thành loài cây được trồng phủ xanh đất trống đồi trọc và cho nguyên liệu bột giấy.

Loài cây này cũng được trồng như là cây cảnh, cây lấy bóng râm và trồng trong các đồn điền để lấy gỗ ở khu vực Đông Nam Á và Sudan. Gỗ của nó có thể dùng trong sản xuất giấy, đồ gỗ gia dụng và các công cụ gỗ. Nó có chứa tanin nên có thể dùng trong công nghiệp thuộc da. Tại Ấn Độ, gỗ và than củi từ tràm bông vàng dùng làm nguồn nhiên liệu. Nhựa gôm từ tràm bông vàng cũng được buôn bán ở quy mô thương mại, nhưng người ta cho rằng nó ít có ích hơn khi so với gôm Ả Rập (lấy từ Acacia senegal hay Acacia seyal). Loài cây này cũng được thổ dân Australia dùng làm thuốc giảm đau. Các chất chiết ra từ gỗ lõi của tràm bông vàng có tác dụng chống nấm làm hỏng gỗ.

Tại Việt Nam, các loài cây keo tai tượng (Acacia mangium) và keo lá tràm (Acacia auriculiformis) được trồng để làm nguyên liệu sản xuất giấy, cải tạo vườn rừng, loại keo này được sử dụng trong công nghiệp sản xuất nước hoa do nó có mùi thơm rất mạnh. Cây keo lá tràm ngày càng được trồng với quy mô lớn, nhằm nhanh chóng phủ xanh đồi núi trọc. Keo được trồng thành rừng, hai bên đường quốc lộ, được trồng trong các công viên, để ngăn bụi cho các ngôi nhà, tạo bóng mát trong các sân trường, để lấy gỗ, để chống xói mòn. Gỗ tràm bông vàng hiện đang là một trong những loại gỗ được sử dụng phổ biến trong sản xuất đồ gỗ nội thất nhờ sở hữu nhiều ưu điểm nổi trội.

Thời điểm thu hái quả và hạt giống

Quả chín tháng 5, 6 đối với các tỉnh phía Bắc Việt Nam. Ở miền Nam thu quả 2 vụ trong năm là tháng 2. 3 và tháng 11, 12. Thu hái quả khi quả chuyển sang màu nâu hoặc màu xám, khi đó tách hạt thấy hạt có màu đen. Quả sau khi thu hái ủ thành đống cho chín đều 2 – 3 ngày, sau đó phơi trong nắng nhẹ cho tách hạt. Sàng sẩy để tách mày hạt ra khỏi hạt. Khoảng 3 – 4 kg quả chế biến được 1kg hạt. Hạt được phơi trong bóng râm cho khô bớt, khi hàm lượng nước còn 7 – 8%. Hạt đã chế biến có khoảng 45.000 – 50.000 hạt/kg. Tỷ lệ nẩy mầm ban đầu đạt trên 90%. Hạt được bảo quản trong túi kín ở chỗ râm mát. Bảo quản ở nhiệt độ 5 – 10 độ C có thể duy trì sức sống của hạt được vài ba năm. Trước khi gieo ngâm hạt trong nước sôi 1 phút, sau đó để nguội dần qua đêm. Khi hạt đã trương nước vớt ra ủ.

Trên đây là một số thông tin về giá trị của cây tràm bông vàng do XANHome tổng hợp. Hi vọng có thể giúp bà con có thêm lựa chọn khi canh tác lâm nghiệp.