Nông nghiệp hữu cơ đang là hướng đi mới trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta. Với sự phát triển của nền nông nghiệp hữu cơ hay còn gọi là canh tác hữu cơ đã góp phần khắc phục được những nhược điểm của nông nghiệp truyền thống. Tuy nhiên vẫn còn nhiều mặt hạn chế và khó khăn nhất định

Khái niệm nông nghiệp hữu cơ

Nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất nông nghiệp mới hướng tới việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn rõ ràng để đảm bảo các giá trị mang lại sau cùng. Phương thức sản xuất này nhìn chung đã phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Ở Việt Nam, mô hình nông nghiệp hữu cơ đã phát triển mạnh ở nhiều nơi nhưng vẫn còn nhỏ lẻ. Bởi quá trình chuyển đổi từ nông nghiệp truyền thống sang phải cần nhiều yếu tố khác như vốn, kỹ thuật. Nhà nước, các hiệp hội về nông nghiệp cũng tạo nhiều điều kiện để đẩy mạnh, nhân giống mô hình canh tác hữu cơ này trên cả nước.

                                               Nông nghiệp hữu cơ đang là xu hướng của thế giới

Nền tảng cơ bản của nông nghiệp hữu cơ là sử dụng tổng hợp các nguồn lực tự nhiên. Bao gồm sử dụng phân bón hữu cơ, các biện pháp luân canh, xen canh hợp lý, kết hợp phương thức canh tác truyền thống. Điều đặc biệt là tuyệt đối không sử dụng các yếu tố chất hóa học như phân thuốc hóa học, chất kích thích sinh trưởng. Bên cạnh là đảm bảo nhiều nguyên tắc khác nữa. Nói đơn giản hơn thì canh tác hữu cơ là phương thức canh tác tiến tới chỉ sử dụng các sản phẩm sinh học an toàn về mọi mặt.

Một số nguyên tắc cơ bản của canh tác hữu cơ

Theo tổ chức IFOAM (Liên đoàn Quốc tế các Phong trào Nông nghiệp Hữu cơ) thì nông nghiệp hữu cơ bao gồm những nguyên tắc chung cơ bản sau: sức khỏe, sinh thái, công bằng, quan tâm. Về sức khỏe phải đảm bảo sức khỏe của đất, của cây trồng, gia súc, con người ở mức tốt nhất. Về sinh thái phải duy trì hệ sinh thái tự nhiên mô phỏng và bền vững. Về công bằng là phải đảm bảo bình đẳng, tôn trọng và công lý cho mọi sinh vật. Về quan tâm là phải có ý thức đến sự tồn tại và phát triển của các thế hệ tương lai, không phân biệt đó là động vật, vi sinh vật hay con người.

Tình hình thực tế ở Việt Nam

Dựa theo tình hình canh tác sản xuất hữu cơ ở nước ta sẽ bao gồm những nguyên tắc cụ thể sau:

Tuyệt đối không sử dụng các loại phân hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích sinh trưởng, các thiết bị sử dụng để phun thuốc trong canh tác truyền thống không được sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ.

Đảm bảo nguồn cách ly có thể là con mương, con đê để ngăn sự nhiễm bệnh, nhiễm bẩn từ môi trường bên ngoài vào.

Sử dụng hạt giống hữu cơ và nguyên liệu hữu cơ, cấm việc sử dụng chất sinh trưởng để xử lý hạt giống.

Không dùng phân bắc trong nông nghiệp hữu cơ. Các loại phân hữu cơ phải ủ hoai đạt tiêu chuẩn không chứa mầm mống sâu bệnh hại.

Cấm sử dụng thuốc trừ sâu hóa học, chất bảo quản độc hại trong kho chứa nông sản đã thu hoạch.

Tuy nhiên được sử dụng thuốc trừ sâu sinh học để diệt trừ mầm bệnh trong canh tác hữu cơ.

Bên cạnh đó vẫn còn nhiều nguyên tắc để phù hợp với tình hình thực tế nước ta. Nền tảng của canh tác hữu cơ vẫn là hướng tới việc sử dụng tổng hợp các nguồn lực có sẵn trong tự nhiên. Không có sự tham gia của bất kỳ loại phân thuốc hóa học nào. Trên cơ sở tuân thủ đúng các nguyên tắc này thì mô hình nông nghiệp hữu cơ sẽ ngày được nhân rộng hơn.

Đặc điểm của nông nghiệp hữu cơ

Đây cũng là những tiêu chí để nhà nông căn cứ và xem xét chuyển đổi phương thức canh tác trong điều kiện hiện nay cho phù hợp.

Thứ nhất, nông nghiệp hữu cơ cung cấp nguồn dinh dưỡng gián tiếp. Thông qua quá trình phân hủy chất hữu cơ của các nhóm vi sinh vật hoặc từ khoáng chất tự nhiên, phù sa ở sông hồ.

Thứ hai, nguồn dinh dưỡng đạm sẽ thông qua quá trình cố định đạm từ nhóm vi sinh vật cộng sinh ở nốt sần cây họ Đậu hoặc từ nguồn có sẵn trong đất, môi trường xung quanh.

Thứ ba, sử dụng các biện pháp sinh học bảo vệ cây trồng khỏi sự xâm hại của sâu bệnh. Đó bao gồm sử dụng loài thiên địch, thuốc trừ sâu sinh học, giống cây trồng có khả năng chống chịu cao.

Thứ tư, bảo đảm môi trường sống tự nhiên cho các loài sinh vật. Nông nghiệp hữu cơ sẽ tạo thêm điều kiện phát triển cho chúng. Tuân thủ theo một trong những nguyên tắc cốt lõi nêu trên.

Tổng quan, để phát triển phương thức canh tác hữu cơ cần có sự phối hợp nhiều yếu tố. Bên cạnh đó cũng cần sự hỗ trợ của các tổ chức nông nghiệp trong nước. Mặc dù hệ thống sản xuất mới này đang được mở rộng nhưng mức tăng trưởng không nhanh bằng các phương thức truyền thống khác. Đây cũng được xem là nhược điểm của canh tác hữu cơ.

Nông nghiệp hữu cơ phát triển tốt bởi những lý do gì?

Cây trồng phát triển tốt

Sử dụng phương thức canh tác hữu cơ sẽ tạo điều kiện cho cây trồng phát triển một cách tự nhiên. Khả năng hấp thụ dinh dưỡng, chống lại sâu bệnh, chống lại điều kiện thời tiết bất lợi tăng cao.

                                       Sản phẩm hữu cơ sẽ cung cấp đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cây

Chất lượng nông sản cao

Nông sản thu được từ sản xuất nông nghiệp hữu cơ được thị trường đánh giá rất cao. Bởi hàm lượng các chất dinh dưỡng, chất chống oxy hóa, khoáng chất cao hơn so với nông sản bình thường. Sử dụng sản phẩm này sẽ giúp tăng cao chất đề kháng, dinh dưỡng cho cơ thể.

                         Nông sản hữu cơ thường không bắt mắt như khi sử dụng chất hóa học

Cải tạo đất hiệu quả

Với các nguyên tắc của ngành nông nghiệp hữu cơ sẽ giúp nâng cao chất lượng của đất trồng. Bao gồm tăng khả năng giữ nước, chất dinh dưỡng, tăng độ phì nhiêu, độ tơi xốp. Ngoài ra còn là môi trường cho vi sinh vật có lợi phát triển giúp hiệu suất cây trồng hấp thụ chất dinh dưỡng cao hơn, tăng khả năng kháng sâu bệnh hại.

 Phát triển kinh tế

Chất lượng nông sản hữu cơ tăng so với các nguồn nông sản khác nên người tiêu dùng chấp nhận mua ở mức giá cao hơn. Thu nhập của nhà nông sẽ tăng, kinh tế đất nước cũng phát triển. Trong tương lai hy vọng nước ta sẽ chuyển đổi nhanh chóng sang nền nông nghiệp hữu cơ. Mục đích là tạo ra nguồn cung nông sản chất lượng cao và có thể xuất khẩu ra nước ngoài.

An toàn sức khỏe con người

Sử dụng nông sản hữu cơ sẽ tránh được tình trạng thực phẩm nhiễm phân thuốc, nhiễm kim loại nặng có hại cho sức khỏe. Sử dụng lâu ngày thực phẩm chứa dư lượng chất độc hại sẽ tăng nguy cơ ung thư. Bên cạnh đó có thể gây rối loạn các quá trình sinh hóa, tác động đến hệ thống thần kinh. Nếu tình trạng nặng có thể bị biến đổi hệ gen.

Góp phần đa dạng sinh học

Các sản phẩm hữu cơ không chỉ tạo điều kiện cho sinh vật phát triển. Bên cạnh còn cung cấp nguồn dinh dưỡng cho chúng. Môi trường có nhiều loại sinh vật có lợi sẽ áp đảo các loài gây bệnh. Cây trồng sẽ hưởng lợi rất nhiều. Nguồn nước xung quanh đó cũng được đảm bảo hơn cho các loài thủy sinh tồn tại.

Chống biến đổi khí hậu

Canh tác hữu cơ giúp đất có khả năng giữ lại lượng carbon cần thiết trong đất. Góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu toàn cầu. Vấn đề này nhận được sự quan tâm đông đảo của nhiều nước trên thế giới

Giảm khí nhà kính

Quá trình canh tác nông nghiệp hữu cơ có khả năng hấp thụ lượng khí nhà kính. Trong khi đó phân thuốc hóa học sẽ giải phóng lượng khí này nhiều hơn. Hiệu quả này sẽ góp phần giảm thiểu gây ra hiệu ứng nhà kính, bảo vệ tầng ozon.

Nguồn : Dgreenhome.com sưu tầm và tổng hợp